سپیده‌دم در ایران
رایگانخاطرات شولتسه هولتوس جاسوس آلمان در ایران در جنگ دوم جهانی
عنوان اصلی: Frührot in Iran : Abenteuer im deutschen Geheimdienst, 1952
سال انتشار 1366
ترجمۀ دیگری از این کتاب با عنوان اسرار جاسوسی آلمان در عشایر فارس، گوشه‌ای از تاریخ ایران در جنگ بین‌الملل دوم به سال 1339 توسط انتشارات گوتنبرگ با ترجمۀ جمشید بیگلری منتشر شده است.
برنهارد شولتسه هولتوس جاسوس آلمانی و قهرمان کتاب حاضر، با نام یولیوس برتولد شولسته هولتوس(Julius Berthold Schulze-Holthus) در سی و یکم اکتبر 1894 در وتسلار، ایالت هسن ِآلمان به دنیا آمد. وی پس از جنگ جهانی او نام خود را به برنهارد(Bernhard) تغییر داد.
تحصیلات اولیه را در لایپزیگ طی کرد و سپس وارد دانشگاه فرایبورگ شد. اما با شروع جنگ جهانی اول تحصیلات خود را نیمه‌کاره رها کرد و داوطلب خدمت در پیاده نظام شد. در دسامبر 1914، در جبهه غرب زخم‌هایی جدی برداشت، اما پس از بهبود دوباره به خدمت بازگشت. وی تا سال 1917 در واحد اردینانس ارتش انجام وظیفه کرد و به مقام افسری رسید. چهار سال بعد دکترای خود را از دانشگاه لایپزیگ گرفت و با گرترود لیبه(Gertrud Liebe)ازدواج کرد.
همزمان با بزرگ کردن سه فرزندش در سال‌های پرتلاطم جمهوری وایمار که مقدمه‌ای بر تشکیل رایش سوم و به قدرت رسیدن هیتلر بود، شغل وکالت را پیشه کرد و شهرتی به عنوان وکیل مدافعی موفق در پرونده‌های جاسوسی به هم زد. اما به عضویت حزب نازی درنیامد.
جالب اینجاست که در میان سال‌های 1923 تا 1938 به خاطر دفاع موفقیت آمیزش از برهنه‌گرایان شهرتی سراسری در آلمان به دست آورد. وی به عنوان وکیل فردی اثرگذار بود و بعضی از قوانینی که در تصویب آنها سهم داشت، تا چند دهه بعد در آلمان به اجرا گذاشته می‌شد. او در این دوران، به عنوان افسر ذخیره زبان روسی آموخت و در 1937 مترجم رسمی ارتش شد. در 16 مارس 1939 به عنوان ستوان ذخیره به نیروی هوایی منتقل شد و در اکتبر همان سال به درجۀ سرگردی ارتقاء یافت.
انتقال فوری و غیرمعمول او از نیروهای ذخیره نیروی زمینی به نیروی هوایی و ارتقاء درجه سریع او نشان می‌دهد که در دوران سربازی برای سازمان اطلاعات نظامی ارتش(Abwehr) کار می کرده و این احتمال نیز وجود دارد که یادگیری زبان روسی نیز توسط همین سازمان به او تکلیف شده باشد. چون آبور ابتدا قصد داشت او را تحت پوشش کنسولی در اومسک، شوروی اعزام کند، اما دست سرنوشت او را به سوی ایران کشاند.
شرح خاطرات او از جنگ جهانی دوم و حوادث و ماجراهایی که در ایران بر او گذشته، نه فقط زیبا و پر رمز و راز است، بلکه تا سال 2019 و انتشار کتاب عطا طاهری به عنوان جاسوسان آلمانی در میان عشایر ایرانی از 1942 تا 1944(Deutsche Agenten bei iranischen Stämmen 1942-44) تنها منبع دست اول درباره حوادث آن دورۀ ایران بود.
